Με τον όρο μαθησιακές δυσκολίες αναφερόμαστε σε ένα σύνολο διαταραχών που σχετίζονται με την απόκτηση σχολικών γνώσεων. Οι δυσκολίες αυτές σχετίζονται με τον αργό ρυθμό μάθησης σε πολλούς διαφορετικούς τομείς. Η δυσκολία αυτή παρατηρείται στην απόκτηση συγκεκριμένων δεξιοτήτων όπως ανάγνωση, ορθογραφία, αριθμητική και αναφέρεται σε αποκλίσεις της σχολικής απόδοσης πέρα από το φυσιολογικό.

Ανάλογα με την αιτιολογία, διακρίνουμε τρεις βασικές κατηγορίες:

1.Περιορισμένες νοητικές ικανότητες.
2.Ειδικές αναπτυξιακές διαταραχές μάθησης.
3.Παρεμπόδιση ορισμένων μαθησιακών ικανοτήτων λόγω ύπαρξης κάποιας ειδικής μαθησιακής δυσκολίας.
Τα όρια μεταξύ των κατηγοριών αυτών δεν είναι απολύτως ξεκάθαρα, ενώ είναι πιθανό σε ένα άτομο να υπάρχει συνδυασμός της συμπτωματολογίας τους.

Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι κάθε άτομο με μαθησιακή δυσκολία αποτελεί μία ξεχωριστή περίπτωση ενώ σε διαφορετικά άτομα διαπιστώνεται διαβάθμιση ως προς το βαθμό δυσκολίας.

Πλέον αναγνωρίζεται ότι ένα σημαντικό ποσοστό του σχολικού πληθυσμού εμφανίζει μαθησιακές δυσκολίες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Εμφανίζονται συχνότερα σε αγόρια, ενώ πολύ συχνά διαπιστώνεται ότι και άλλα μέλη της οικογένειας αναφέρουν ότι αντιμετωπίζουν ανάλογες δυσκολίες.

Ποιοι παράγοντες σχετίζονται με τις μαθησιακές δυσκολίες;

Πολλαπλοί πρωτογενείς παράγοντες σχετίζονται με τις μαθησιακές δυσκολίες όπως γενετικοί, νευροβιολογικοί, δομικές διαφοροποιήσεις του εγκεφάλου, αναπτυξιακές δυσλειτουργίες σχετικές με γνωστικές διαδικασίες όπως ελλειμματική προσοχή, ελλειμματική ικανότητα συγκέντρωσης και απομνημόνευσης, διαταραχές του λόγου, εκτέλεση πολύπλοκων νοητικών λειτουργιών (π.χ. συνθετική ικανότητα, αφαιρετική ικανότητα, κατανόηση σχέσης αιτίας-αιτιατού).

Επίσης, δευτερογενείς παράγοντες που συμβάλλουν αρνητικά στις μαθησιακές δυσκολίες είναι το περιβάλλον στο σχολείο, το περιβάλλον στο σπίτι, η ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού, το άγχος και η κατάθλιψη. Αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχει αμοιβαία αλληλεπίδραση των δευτερογενών παραγόντων και των μαθησιακών δυσκολιών, και καθορίζουν σε σημαντικό βαθμό την απόκριση του ατόμου σε πιθανή παρέμβαση.

Οι αντιδράσεις του παιδιού με μαθησιακές δυσκολίες

Το παιδί με μαθησιακές δυσκολίες αποφεύγει να ασχοληθεί ή να ολοκληρώσει τις σχολικές του υποχρεώσεις καθώς και άλλα καθήκοντα όπως το να τακτοποιήσει τα παιχνίδια του. Συχνά συνειδητοποιεί τη διαφορετικότητά του από τους συνομηλίκους του και μπορεί να απομονώνεται για το λόγο αυτό από το σχολικό περιβάλλον. Καθώς βιώνει εντονότατη δυσκολία σε ορισμένα σχολικά μαθήματα μπορεί επίσης να παραιτηθεί από τη διαδικασία απόκτησης σχολικών γνώσεων.

Συμπτώματα

Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να εμφανίσουν σοβαρή διαταραχή στην ανάγνωση που ξεπερνά το επίπεδο του αποδεκτού λάθους ή της ορισμένου βαθμού άνεσης στην ανάγνωση που συχνά οφείλεται στο άγχος του μαθητή.

Είναι επίσης δυνατό να εμφανίσουν σοβαρή διαταραχή στο γραπτό λόγο, στο σχηματισμό γραμμάτων, στην ορθογραφία ή ακόμα και στην αντιγραφή.

Επιπρόσθετα, συχνά εμφανίζουν δυσκολία στην κατανόηση και στην εκτέλεση των βασικών μαθηματικών πράξεων.

Συννοσηρότητα

Οι μαθησιακές δυσκολίες συχνά συνυπάρχουν με άλλες διαταραχές όπως διαταραχές του συναισθήματος, της συμπεριφοράς, καθώς και με άγχος, θυμό, μοναξιά, φόβο, σωματικά ενοχλήματα και διαταραχές της προσωπικότητας.